Ruch i Wisła go nie chciały, w Polonii strzelił pięć goli przez dwa sezony. Później był 29. piłkarzem świata

Skąd 18-letni Nigeryjczyk w ogóle wziął się w Polsce? Wypatrzył go Ryszard Szuster, zajmujący się wyszukiwaniem talentów w Afryce. Najpierw polecał młokosa Wiśle Kraków i Ruchowi Chorzów, ale przy Reymonta i Cichej nie byli zainteresowani jego zakontraktowaniem. Telefon od Szustera odebrał więc Jerzy Engel, prowadzący wtedy Polonię Warszawa.

- Zgodziłem się, akurat mieliśmy przed sobą towarzyskie spotkanie z ŁKS Łódź. Pan Szuster przywiózł go na Konwiktorską. Podczas rozmowy z tym bardzo młodym, wówczas 18-letnim, piłkarzem zauważyłem, że jest zniechęcony do pozostania w Polsce. Poprzednie testy wywarły na nim bardzo negatywne wrażenia. W meczu z ŁKS pokazał się jednak z dobrej strony, zaliczył asystę. Od razu wiedziałem, że takiego piłkarza poszukuję i widziałem w nim olbrzymi potencjał - opowiadał po latach Engel w rozmowie z “TVP Sport”.

Ale początki “Oliego” w Warszawie wcale łatwe nie były. Potencjał potencjałem, jednak napastnika rozlicza się głównie z bramek. A tych Nigeryjczyk na początku nie zdobywał prawie wcale.

Sezon 1997/1998 - jeden gol w 13 meczach

Sezon 1998/1999 - cztery gole w 16 meczach

Owszem, ciągle był młody, przyleciał właściwie z innego świata, pewnie potrzebował trochę czasu na aklimatyzację. Miał jednak szczęście, że trafił akurat na Jerzego Engela, któremu ciągle nie brakowało wiary w to, że Nigeryjczyk w końcu odpali.

Za to zaufanie “Oli” zaczął odpłacać się w znakomitym dla “Czarnych Koszul” sezonie 1999/2000. W końcu wskoczył na wysokie obroty, a piłka po jego strzałach coraz częściej wpadała do siatki. Skończyło się na 12 ligowych trafieniach, które w dużej mierze przyczyniły się do zdobycia przez Polonię tytułu mistrza Polski.

Jak narodził się pomysł, by zrobić z Olisadebe reprezentanta Polski? Co ciekawe, “Emsi” o obywatelstwo zaczął starać się z zupełnie innego powodu. Polonia akurat rywalizowała w europejskich pucharach, a przed każdym kolejnym wyjazdem musiała zabiegać o wizę dla nigeryjskiego napastnika, co zaczęło być w końcu mocno uciążliwe. Zdecydowano, że polskie obywatelstwo mocno ułatwi sprawę.

Przełomowy okazał się pewien mecz Polonii, który z trybun oglądali wspólnie Jerzy Engel, będący już wtedy selekcjonerem, a także ówczesny wiceprezes PZPN Zbigniew Boniek. Debatowali akurat o tym, że kadrze brakuje szybkiego napastnika. Od słowa do słowa, w końcu “Zibi” stwierdził, że postara się pomóc w kwestii szybszego przyznania obywatelstwa snajperowi z Konwiktorskiej.

Zdania były podzielone. Jedni uważali, że faktycznie Olisadebe może być tej kadrze wyjątkowo potrzebny, inni nie wyobrażali sobie, że z orzełkiem na piersi będzie występował piłkarz z Nigerii. Po latach tego typu praktyki stały się w naszym kraju częściej spotykane, ale w tamtym momencie była to zupełna nowość.

Wątpliwości miał też Aleksander Kwaśniewski, jednak jako fan sportu w końcu przyznał “Oliemu” polski paszport, co otworzyło drzwi do jego powołania. Debiut przypadł na rozgrywany w sierpniu 2000 roku mecz towarzyski z Rumunią. Na horyzoncie jawiły się już eliminacje do mistrzostw świata, więc owy sparing miał pokazać, czy Olisadebe faktycznie może pomóc tej kadrze w meczach o punkty.

O ile dojście do formy w Polonii zajęło mu trochę czasu, w reprezentacji odpalił natychmiast. We wspomnianym meczu z Rumunią (1:1) strzelił jedynego gola dla Biało-Czerwonych. Dwa tygodnie później wyszedł więc w pierwszej jedenastce na eliminacyjne starcie z Ukrainą. Początek walki o mundial, mecz wyjazdowy, trudny rywal. Co robi Olisadebe? Strzela dwa gole, do tego wywalcza rzut karny. Polska pokonuje faworyzowanego rywala, a kibice nad Wisłą zyskują nowego idola.

Starcie w Kijowie dało mu pozytywnego kopa na kolejne miesiące. Do końca eliminacji zdobył jeszcze sześć kolejnych bramek, wiele z nich naprawdę kluczowych. Pokonywał bramkarzy reprezentacji Norwegii, Walii i Armenii. Podopieczni Jerzego Engela wywalczyli bilety do Korei i Japonii po kilkunastu latach posuchy w polskim futbolu, a jednym z ojców sukcesu stał się właśnie on. Emmanuel Olisadebe.

Warto też dodać, że w 2001 roku zajął 29. miejsce w zestawieniu najlepszych piłkarzy na świecie.

Dobre występy w barwach “Czarnych Koszul” i świetny start w kadrze przyczyniły się do tego, że Polonia zaczęła otrzymywać za “Oliego” interesujące oferty transferowe. Przystała na tę od greckiego Panathinaikosu, a na jej konto wpadło 1.8 mln euro. “Panata” była jeszcze wtedy krajowym hegemonem, grała regularnie w Lidze Mistrzów, a reprezentant Polski miał pomóc w rywalizacji z największymi tuzami Starego Kontynentu.

W rundzie wiosennej sezonu 2001/2002 zagrał tylko w ośmiu ligowych spotkaniach, strzelając cztery bramki, ale już kilka miesięcy później pierwszy raz miał okazję posłuchać hymnu Champions League. Jego ekipa trafiła w grupie na Arsenal, Schalke 04 i Majorkę. “Oli” zagrał w trzech meczach, dwa razy trafił do siatki. Najpierw na słynnym Highbury doprowadził do wyrównania po golu Thierry’ego Henry’ego, wcześniej wywalczając też rzut karny, który zmarnował jego kolega z drużyny. Później przyczynił się jeszcze do zwycięstwa nad Schalke.

Co ciekawe, Panathinaikos wygrał grupę, wyprzedzając ekipę z Londynu. W tamtym okresie Liga Mistrzów składała się jeszcze z drugiej fazy grupowej. A tam na “Oliego” i jego kolegów czekały Real Madryt, Sparta Praga i FC Porto. Tym razem nasz napastnik w żadnym spotkaniu nie wpisał się na listę strzelców, ale wyręczali go koledzy. Drugie miejsce w grupie, kolejny awans, tym razem juź do ćwierćfinału. Dopiero tam “Panatę” powstrzymała wielka FC Barcelona, choć też musiała się mocno namęczyć. Olisadebe w jednym meczu zagrał 16 minut, w drugim 45.

Grecka przygoda “Emsiego” trwała do stycznia 2006 roku. Nie zawsze bywała usłana różami. Umiarkowanie zadowolony Olisadebe mógł być właściwie tylko po sezonach 01/02 i 02/03, gdy strzelał kolejno 12 i 13 bramek, ale później zdecydowanie spuścił z tonu. Na nieszczęście dla kibiców Wisły Kraków, przypomniał o sobie jednak praktycznie pod koniec swojej przygody z Atenami. Najpierw strzelił “Białej Gwieździe” gola w Krakowie, a potem trafił też w rewanżu, znacząco przyczyniając się do tego, że polski klub nie sforsował bram Ligi Mistrzów. Co jednak ciekawe, już w samej fazie grupowej Olisadebe nawet nie powąchał murawy.

Ale najważniejszym testem i tak miały być Mistrzostwa Świata w Korei i Japonii, na które przecież “Emsi” wprowadził nas niemal w pojedynkę. Apetyty w kraju były ogromne, Jerzy Engel zapowiadał, że jedziemy po złoto, a… skończyło się, jak się skończyło. Mecz otwarcia, mecz o wszystko, mecz o honor. Wtedy jeszcze nie wiedzieliśmy, że w kolejnych latach będzie to dość często powtarzany scenariusz.

Olisadebe zagrał po 90 minut w meczach z Koreą i Portugalią. Na ostatnie spotkanie, już tylko o pietruszkę, Jerzy Engel zdecydował się posłać nieco odmienioną jedenastkę, ale… zostawił w niej swojego byłego podopiecznego z Polonii. A ten już w 3. minucie otworzył wynik starcia z USA. Z rzutu rożnego dośrodkował Jacek Krzynówek, “Oli” dość szczęśliwie dotarł do futbolówki, po czym huknął potężnie od poprzeczki. Jak się później okazało, było to jego ostatnie trafienie w biało-czerwonej koszulce, choć zagrał jeszcze w kilku meczach eliminacji do Euro 2004.

Jego klubowa kariera po kilku latach spędzonych w Panathinaikosie nie ma właściwie zbyt rozbudowanej historii. Co prawda próbował swoich sił a to w angielskim Portsmouth, a to w Skodzie Xanthi, a to na Cyprze, ale zbyt długo i dobrze tam nie zabawił. Lepiej poszło mu później w lidze chińskiej. W barwach Henan Jianye przez 2.5 sezonu przekroczył nawet liczbę 20 strzelonych bramek. Nie jest to dla napastnika wynik wybitny, ale chociaż przyzwoity.

Po powrocie z Azji pograł jeszcze chwilę dla klubów z niższych lig greckich, a mógł też ponownie zakotwiczyć w Polsce. W 2011 roku był blisko Lechii Gdańsk. Pojawił się nawet na testach, ale po pewnym czasie poinformowano, że Olisadebe postanowił skorzystać z oferty innego klubu. To akurat ciekawe, bo czas mijał, a “Emsi” wcale nie dołączał do żadnego zespołu. W końcu zakontraktowała go ekipa Vyzas Megaron z drugiej ligi greckiej. Czy była to atrakcyjniejsza oferta? Można powątpiewać. W kuluarach mówiło się, że “Oli” był już po prostu za słaby. Być może nie chciano prawdą burzyć pewnego pomnika, jaki zdołał zbudować sobie w naszym kraju lata wcześniej.

***

Na początku 2013 roku Emmanuel Olisadebe poinformował o zakończeniu piłkarskiej kariery. Co można o nim powiedzieć z perspektywy czasu? Zaczynając od bardziej miłych słów, był na pewno - w swojej optymalnej dyspozycji - piłkarzem potrafiącym napsuć krwi niemal każdemu. Jego prime zobaczyliśmy w eliminacjach do MŚ 2002. I tu można płynnie przejść do rzeczy mniej miłych. Gdyby bowiem nie te jedne, jedyne eliminacje, raczej nie wspominalibyśmy go z wielkim sentymentem. Bo ani w barwach Polonii nie narobił aż takiej furory, ani nie był w stanie utrzymać się na reprezentacyjnym poziomie przez dłuższy czas, ani później nie podbił Europy po wyjeździe z Polski. Kilka niezłych występów w barwach Panathinaikosu to jednak trochę mało. Dalej były już spore problemy.

Ale mimo wszystko, kilka razy dał nam naprawdę dużo radości. A to sprawia, że na myśl “Olisadebe” na twarzy pojawia się szczery uśmiech. Nie ten politowania, jak w przypadku kilku innych naturalizowanych reprezentantów Polski.